مواد اولیه مورد استفاده در فرآیند قالبگیری پلاستیک را میتوان به سه گروه اصلی تقسیم کرد:
ترموپلاستیکها (Thermoplastics)
ترموستها (Thermosets)
الاستومرها و مواد افزودنی
هر یک از این گروهها ویژگیهای خاصی دارند و بر اساس نوع قطعه، شرایط کاری و نیاز نهایی انتخاب میشوند.
ترموپلاستیکها در قالبسازی پلاستیک
پلیپروپیلن (PP)
ویژگیها: سبک، مقاوم در برابر ضربه، قیمت مناسب، قابلیت بازیافت.
کاربردها: تولید ظروف یکبار مصرف، لوازم خانگی، قطعات خودرو، بستهبندی دارویی.
پلیاتیلن (PE)
ویژگیها: انعطافپذیری بالا، مقاومت شیمیایی عالی، استحکام کششی مناسب.
کاربردها: تولید بطریها، لولهها، قطعات صنعتی سبک.
پلیکربنات (PC)
ویژگیها: شفافیت بالا، مقاومت حرارتی و مکانیکی زیاد.
کاربردها: چراغ خودرو، شیشههای ضد ضربه، تجهیزات پزشکی.
آکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)
ویژگیها: سختی زیاد، قابلیت رنگپذیری عالی، مقاومت در برابر ضربه.
کاربردها: بدنه لوازم خانگی، تجهیزات الکترونیکی، قطعات تزئینی خودرو.
پلیاستایرن (PS)
ویژگیها: شفافیت خوب، قیمت پایین، قابلیت قالبگیری ساده.
کاربردها: ظروف بستهبندی، لوازم آزمایشگاهی، اسباببازی.
پلیآمید (PA یا نایلون)
ویژگیها: مقاومت مکانیکی و حرارتی بالا، خاصیت خود روانکاری.
کاربردها: چرخدندهها، یاتاقانها، قطعات صنعتی و خودرویی.
پلیوینیل کلراید (PVC)
ویژگیها: مقاوم در برابر عوامل محیطی، انعطافپذیر و بادوام.
کاربردها: لولههای آب، پروفیل درب و پنجره، سیم و کابل.
ترموستها در قالبسازی پلاستیک
رزین فنولیک (PF)
مقاوم در برابر حرارت و مواد شیمیایی.
استفاده در دسته ابزارها و قطعات الکتریکی.
رزین اپوکسی (EP)
چسبندگی عالی، مقاومت مکانیکی بالا.
کاربرد در قطعات هوافضا، خودرو و صنایع برقی.
رزین ملامین (MF)
مقاومت بالا در برابر حرارت و خراش.
استفاده در ظروف آشپزخانه و سطوح تزئینی.
الاستومرها و مواد افزودنی
لاستیکهای سیلیکونی (Silicone Rubber)
انعطافپذیری بالا، مقاومت در برابر حرارت.
کاربرد در تجهیزات پزشکی، واشرها و قالبهای صنعتی.
افزودنیها در پلاستیک
پرکنندهها (Fillers): افزایش استحکام مکانیکی (مثلاً الیاف شیشه).
روانکنندهها (Lubricants): بهبود فرآیند تزریق پلاستیک.
پایدارکنندهها (Stabilizers): افزایش مقاومت حرارتی و نوری.
رنگدانهها (Pigments): ایجاد رنگهای متنوع در محصولات نهایی.
انتخاب مواد اولیه بر اساس کاربرد
صنعت خودرو
استفاده از ABS، PP و PA برای تولید داشبورد، سپر و قطعات فنی.
کاهش وزن خودرو و بهبود بهرهوری سوخت.
صنعت پزشکی
پلیکربنات و پلیپروپیلن پزشکی برای سرنگ، تجهیزات آزمایشگاهی و ظروف دارویی.
نیازمند مواد زیستسازگار و استریلپذیر.
صنایع بستهبندی
PET و پلیاتیلن به دلیل شفافیت و مقاومت در برابر نفوذ رطوبت.
استفاده گسترده در بطریهای آب و نوشیدنی.
لوازم خانگی
ABS و PS برای تولید بدنه لوازم خانگی، ظروف و تجهیزات آشپزخانه.
قابلیت رنگپذیری و طراحی زیبا.
مزایای انتخاب درست مواد اولیه
کاهش هزینههای تولید به دلیل افزایش بهرهوری.
افزایش عمر مفید قطعات به واسطه مقاومت مکانیکی و شیمیایی مناسب.
امکان بازیافت و سازگاری با محیط زیست در ترموپلاستیکها.
بهبود کیفیت محصول نهایی از نظر ظاهر، رنگ و عملکرد.
روندهای نوین در استفاده از مواد اولیه پلاستیک
استفاده از نانوکامپوزیتها برای افزایش استحکام و مقاومت حرارتی.
توسعه پلاستیکهای زیستتخریبپذیر برای کاهش آلودگی محیطی.
ترکیب الیاف کربن و شیشه با پلیمرها برای تولید قطعات سبک و مقاوم.
پیشرفت در پلیمرهای هوشمند برای کاربردهای پزشکی و صنعتی.
مراحل آمادهسازی مواد اولیه برای قالبسازی
انتخاب گرانول پلاستیک متناسب با نوع محصول.
خشک کردن مواد پلیمری برای جلوگیری از ایجاد حباب در فرآیند تزریق.
افزودن رنگدانه و افزودنیها برای بهبود ویژگیها.
تزریق مواد به داخل قالب با دمای کنترلشده.
خنککاری و خروج قطعه نهایی از قالب.
جمعبندی
مواد اولیه در قالبسازی پلاستیک نقشی تعیینکننده در کیفیت، دوام و کارایی قطعات نهایی دارند. ترموپلاستیکها مانند PP، PE، ABS و PC بیشترین استفاده را دارند، در حالی که ترموستها و الاستومرها در کاربردهای خاص صنعتی و پزشکی به کار میروند. انتخاب درست مواد اولیه با توجه به نوع محصول، شرایط کاری و استانداردهای کیفی باعث افزایش بهرهوری تولید، کاهش هزینه و ارتقای کیفیت محصول نهایی میشود. با توجه به پیشرفتهای نوین، آینده این حوزه به سمت استفاده از مواد زیستتخریبپذیر، نانوکامپوزیتها و پلیمرهای هوشمند خواهد رفت.