نوع نگهداری/تعمیر	چه زمانی اجرا شود؟	شرح کلیدی فعالیت‌ها
بازدید روزانه	در پایان هر شیفت تولید	تمیزکاری سطح قالب، روانکاری قطعات متحرک، بررسی صدمات ظاهری
نگهداری دوره‌ای	هر ۱۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ ضربه	پاکسازی کانال‌های تهویه، بازرسی سیستم خنک‌کننده، پولیش سطوح
تعمیر اساسی (اورهال)	هر ۱۰۰,۰۰۰ تا ۵۰۰,۰۰۰ ضربه	دمونتاژ کامل، تعویض قطعات فرسوده، بازسازی سطوح ساییده شده

فرآیند گام به گام تعمیر و نگهداری قالب تزریق پلاستیک

اجرای دقیق مراحل زیر، سلامت و کارایی قالب شما را تضمین میکند؛ پس موبه‌مو رعایت کنید.

مرحله اول: نگهداری روزانه توسط اپراتور

این مرحله ساده‌ترین اما یکی از موثرترین بخش‌های نگهداری است. اپراتور دستگاه در هر شیفت، موارد زیر را باید بررسی کند:

• تمیزکاری سطح قالب: پاک کردن بقایای پلاستیک، گرد و غبار یا هرگونه آلودگی از روی سطوح قالب با استفاده از فرچه‌های نرم و حلال‌های مجاز.
• روانکاری قطعات متحرک: روانکاری منظم پین‌های پران (ایجکتور)، راهنماهای ستون (Guide Pins) و سایر بخش‌های متحرک برای جلوگیری از سایش.
• بررسی ظاهری: کنترل سریع قالب برای هرگونه نشانه آسیب، ترک خوردگی یا ضربه فیزیکی.

مرحله دوم: نگهداری دوره‌ای و تخصصی‌تر

این سطح از نگهداری عمیق‌تر است و برای انجام آن، خط تولید باید برای مدتی کوتاه متوقف شود.

• پاکسازی کانال‌های تهویه (Vents): گرفتگی ونت‌ها یکی از دلایل اصلی عیوب تزریق مانند شورت شات است. این کانال‌ها باید به طور کامل تمیز شوند.
• بازرسی سیستم خنک کننده: بررسی کانال‌های آب برای هرگونه نشانه رسوب یا زنگ زدگی که فرآیند خنک سازی را مختل میکند.
• پولیش سطوح تزریق: در صورت مشاهده خراش‌های سطحی، پولیش کردن ملایم کویتی (Cavity) و کور (Core) برای حفظ کیفیت سطح قطعه.

شیوه‌های تخصصی برای تعمیر قالب تزریق پلاستیک

هنگامی که یک قالب دچار آسیب جدی‌تری مانند ترک خوردگی یا لب پریدگی میشود، روش‌های تعمیر تخصصی به کار گرفته میشوند.

جوشکاری لیزری و ترمیم میکرو

برای ترمیم ترک‌های مویی، لب پریدگی لبه‌ها یا نقاط ساییده شده، از جوشکاری لیزری یا TIG استفاده میشود. مزیت این روش، اعمال حرارت متمرکز و بسیار کم است که از تغییر شکل حرارتی (Warpage) کل قالب جلوگیری میکند. پس از جوشکاری، ناحیه ترمیم شده با سنگ زنی و پولیش دقیق به حالت اولیه بازگردانده میشود.

سنگ زنی و پرداخت نهایی سطح

در مواردی که سایش یا فرورفتگی در سطح قالب گسترده‌تر است، از دستگاه‌های سنگ زنی دقیق برای برداشتن یک لایه نازک و یکنواخت از سطح استفاده میشود. این کار به بازیابی تلرانس‌های ابعادی و کیفیت سطح کمک میکند. پس از آن، پولیش حرفه‌ای با ابزارهای مخصوص برای رسیدن به سطح آینه‌ای و بدون نقص، مرحله نهایی کار است.

تعویض اجزا و کالیبراسیون ابعادی

قطعاتی مانند پین‌های پران، بوش‌های راهنما و صفحات قالب به مرور زمان فرسوده میشوند و تعویض به موقع آنها از آسیب‌های بزرگ‌تر جلوگیری میکند. پس از هرگونه تعمیر یا تعویض قطعه، انجام کالیبراسیون و تنظیم دقیق ابعادی با ابزارهای اندازه گیری دقیق، یک مرحله قطعی است تا قطعه تولیدی نهایی کاملاً منطبق با نقشه باشد.

تکنولوژی‌های نوین در تعمیر و نگهداری قالب

صنعت تعمیرات قالب نیز همگام با تکنولوژی در حال پیشرفت است. استفاده از روش‌های مدرن، دقت و سرعت تعمیرات را به شکل قابل توجهی افزایش میدهد.

پاکسازی فراصوتی (Ultrasonic Cleaning)

برای تمیز کردن قطعات پیچیده قالب، به خصوص کانال‌های خنک کننده و منافذ ریز تهویه که دسترسی به آنها غیرممکن است، از حمام التراسونیک استفاده میشود. امواج صوتی با فرکانس بالا، حباب‌های ریزی در مایع تمیزکننده ایجاد میکنند که با ترکیدن، هرگونه رسوب، چربی و بقایای پلاستیک را از عمیق‌ترین نقاط جدا میکنند.

تمیزکاری با یخ خشک (Dry Ice Blasting)

این روش یک جایگزین غیرساینده برای سندبلاست است. در این فرآیند، ذرات فشرده یخ خشک (CO₂) با سرعت بالا به سطح قالب پاشیده میشوند. این ذرات در لحظه برخورد تصعید شده و بدون ایجاد هیچ‌گونه خراش یا آسیب به سطح پولیش شده قالب، آلودگی‌ها و بقایای پلاستیک را جدا میکنند.

پوشش‌های پیشرفته سطح (Advanced Coatings)

جهت افزایش مقاومت قالب در برابر سایش و خوردگی، از پوشش‌های سرامیکی یا فلزی بسیار سخت مانند نیترید تیتانیوم (TiN) یا کروم سخت استفاده میشود. این پوشش‌ها که با روش‌هایی مانند PVD اعمال میشوند، ضریب اصطکاک سطح را کاهش داده، خروج قطعه از قالب را آسان‌تر کرده و عمر مفید قالب را در برابر پلاستیک‌های ساینده افزایش میدهند.

نشانه‌های خرابی قالب که باید جدی بگیرید

شناخت علائم خرابی به شما کمک میکند تا قبل از وقوع یک توقف طولانی، برای تعمیر قالب تزریق پلاستیک اقدام کنید.

• پلیسه یا Flash: مشاهده زوائد پلاستیکی نازک در لبه‌های قطعه، نشان دهنده عدم انطباق کامل دو نیمه قالب یا سایش لبه‌های کویتی است. این عیب باعث اتلاف مواد اولیه میشود و هزینه یک مرحله اضافی برای پلیسه گیری دستی را نیز به تولید تحمیل میکند.
• تزریق ناقص یا Short Shot: اگر قطعه به طور کامل پر نمیشود، دلایل متعددی مانند دمای پایین مواد، فشار تزریق ناکافی یا گرفتگی کانال‌های تهویه وجود دارد. این عیب مستقیماً منجر به تولید ضایعات میشود.
• اعوجاج یا Warpage: تاب برداشتن قطعه پس از خروج از قالب، به دلیل تنش‌های داخلی ناشی از سرد شدن غیریکنواخت است. این مشکل معمولاً ریشه در طراحی نامناسب کانال‌های خنک کننده یا گرفتگی آنها دارد و کیفیت ابعادی محصول را از بین میبرد.
• نشانه‌های پین پران روی قطعه: اگر جای پین‌های ایجکتور روی قطعه باقی میماند، یا فشار پران بیش از حد است یا قطعه به دلیل پولیش نامناسب سطح یا دمای نامناسب، به قالب میچسبد. این عیب میتواند منجر به شکستگی قطعه در هنگام خروج شود.
• زنگ زدگی و رسوب: مشاهده هرگونه زنگ زدگی یا رسوب در کانال‌های آب، یک زنگ خطر جدی برای سلامت سیستم خنک کننده و کیفیت تولید است. این مشکل باعث کاهش راندمان خنک کاری و افزایش زمان سیکل تولید میشود.

تعمیر و نگهداری قالب تزریق پلاستیک سرمایه گذاری مستقیم بر کیفیت محصول و پایداری خط تولید است. برنامه نگهداری مدون که از بازدیدهای ساده روزانه تا تعمیرات اساسی دوره‌ای را شامل شود، عمر مفید قالب‌های گران قیمت شما را افزایش میدهد، میزان ضایعات را به حداقل میرساند و از توقف‌های پرهزینه و پیش بینی نشده جلوگیری میکند. با اولویت دادن به نگهداری پیشگیرانه، شما سلامت تجهیزات خود را تضمین و مزیت رقابتی خود را نیز در بازار حفظ میکند.